در دنیای امروز، تهویه مطبوع به عنوان یکی از اساسی‌ترین نیازهای انسانی شناخته می‌شود. استفاده از سیستم‌های سرمایشی و گرمایشی مانند فن کویل، نقش بسیار مهمی در تأمین آسایش و راحتی ما دارد. فن کویل‌ها با توانایی تولید سرمایش و گرمایش، در مکان‌های مختلف از منازل گرفته تا ساختمان‌های اداری و صنعتی، مورد استفاده قرار می‌گیرند. در این مطلب در آراد تهویه، قصد داریم به بررسی انواع فن کویل بپردازیم و اجزاء مختلف آنها را معرفی کنیم.
فن کوئل، دستگاهی است که با استفاده از یک فن و یک کویل، هوای محیط را به گردش در می‌آورد و دما را تنظیم می‌کند. فن کویل‌ها معمولاً به سیستم‌های تهویه مطبوع مانند چیلرها متصل می‌شوند و به کمک آنها می‌توان دما و رطوبت فضاهای داخلی را کنترل کرد. این دستگاه‌ها به دلیل کارایی بالا و تنوع در انواع مختلف، در بسیاری از ساختمان‌ها و محیط‌های صنعتی کاربرد دارند.
فن کویل‌ها از لحاظ نوع انرژی مصرفی، طراحی و محل نصب به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند. این دستگاه‌ها به دلیل داشتن اندازه‌های متنوع، قدرت سرمایشی و گرمایشی مختلف، و قابلیت‌های ویژه، برای انواع ساختمان‌ها از منازل مسکونی گرفته تا محیط‌های صنعتی مناسب هستند.
به نقل از سایت هایپر صنعت:
فن کوئل یا فن کویل یکی از اجزای سیستم تهویه مطبوع می باشد که برای سرمایش و گرمایش ساختمان های مسکونی، تجاری، اداری، صنعتی، بیمارستان ها، کارخانجات، و غیره استفاده می شود و وظیفه انتقال حرارت و تهویه مطبوع در ساختمان را بر عهده دارد.
عموما این تجهیزات دارای کاربرد سرمایشی و گرمایشی می باشند به همین دلیل با نام فن کویل سرمایشی و گرمایشی نیز شناخته می شوند. این دستگاه ها می توانند به صورت تک کاربردی نیز مورد استفاده قرار گیرند به عنوان مثال در کارخانجات ریسندگی در فصل زمستان برای جلوگیری از کاهش دما از یک دمای خاص از فن کویل صرفا به عنوان وسیله ای جهت افزایش دما استفاده می شود و در فصول گرم کاربردی ندارند. فن کویل ها توانایی مکش هوا و عبور از فیلترهای تعبیه شده در آنها را نیز دارند که باعث فیلتراسیون هوا جهت ارائه هوای مطبوع تر می باشند.
فن کویل‌ها بر اساس نوع نصب و کاربرد به چند دسته مختلف تقسیم می‌شوند. در ادامه به بررسی هر یک از این انواع می‌پردازیم:
فن کویل‌های زمینی به صورت ایستاده روی زمین نصب می‌شوند و برای فضاهایی با کف باز مناسب هستند. این نوع فن کویل‌ها معمولاً در سالن‌ها، فروشگاه‌ها و فضاهای بزرگ مورد استفاده قرار می‌گیرند. فن کویل زمینی به دلیل دسترسی آسان برای تعمیر و نگهداری و همچنین کارایی بالا، در بسیاری از ساختمان‌های تجاری و اداری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این نوع فن کویل‌ها قابلیت نصب به صورت افقی در سقف و یا به صورت عمودی بر روی زمین را دارند. این ویژگی باعث می‌شود که این دستگاه‌ها انعطاف‌پذیری بیشتری در نصب داشته باشند و بتوانند در فضاهای مختلف مورد استفاده قرار گیرند. فن کویل سقفی زمینی به دلیل توانایی تطابق با شرایط مختلف نصب، در محیط‌های مختلفی از جمله هتل‌ها، ادارات و مراکز خرید کاربرد دارد. استفاده از فن کویل‌ها در کنار سیستم VRF می‌تواند به افزایش کارایی و بهره‌وری سیستم‌های تهویه مطبوع کمک کند و دمای مطلوب را به طور یکنواخت در فضا پخش کند.
فن کویل‌های دیواری به دیوار نصب می‌شوند و به دلیل طراحی زیبا و کم‌جا بودن، گزینه مناسبی برای فضاهای کوچک مانند اتاق‌ها و دفاتر کار هستند. این نوع فن کویل‌ها با داشتن طراحی زیبا و نصب آسان، می‌توانند به عنوان یکی از اجزاء دکوراسیون داخلی نیز مورد استفاده قرار گیرند. فن کویل دیواری به دلیل نصب بر روی دیوار، فضای کمتری را اشغال می‌کند و در فضاهایی که نیاز به تهویه مطبوع دقیق دارند، استفاده می‌شود. در فضاهای کوچک، استفاده از داکت اسپلیت به همراه فن کویل‌های دیواری، گزینه‌ای مناسب برای تأمین سرمایش و گرمایش مطلوب و صرفه‌جویی در فضای نصب است.
فن کویل‌های کاستی در سقف کاذب نصب می‌شوند و تنها دریچه‌های خروجی هوا قابل مشاهده هستند. این نوع فن کویل‌ها برای فضاهایی که نیاز به تهویه مطبوع مخفی دارند، ایده‌آل هستند. فن کویل کاستی به دلیل نصب در سقف کاذب، به حفظ زیبایی و نظم محیط کمک می‌کند و معمولاً در سالن‌های کنفرانس، لابی‌ها و دفاتر اجرایی کاربرد دارد.
فن کویل‌های سقفی به صورت افقی در سقف نصب می‌شوند و به دلیل طراحی باریک و کم‌حجم، برای فضاهای با ارتفاع کم مناسب هستند. این نوع فن کویل‌ها معمولاً در مکان‌هایی نصب می‌شوند که فضای کافی برای نصب فن کویل زمینی یا دیواری وجود ندارد. فن کویل سقفی به دلیل طراحی باریک و قابلیت نصب در سقف، در آپارتمان‌ها، دفاتر کار و محیط‌های تجاری کوچک کاربرد دارد.
این نوع فن کویل‌ها به صورت ایستاده نصب می‌شوند و برای فضاهای بزرگ و صنعتی کاربرد دارند. فن کویل‌های ایستاده به دلیل قدرت بالا و توانایی تهویه محیط‌های بزرگ، در کارخانه‌ها و کارگاه‌های صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این نوع فن کویل‌ها به دلیل طراحی مقاوم و کارایی بالا، برای محیط‌های پر ترافیک و نیازمند به تهویه قوی مناسب هستند. برای پروژه‌های کوچک، خرید مینی چیلر در کنار استفاده از فن کویل‌های خانگی، می‌تواند به تأمین سرمایش و گرمایش بهینه و کاهش هزینه‌های انرژی کمک کند.
فن کویل‌های خانگی با طراحی شیک و کارایی بالا، برای منازل مسکونی و آپارتمان‌ها مناسب هستند. این دستگاه‌ها با تأمین سرمایش و گرمایش مطلوب، آسایش و راحتی ساکنان را فراهم می‌کنند. فن کویل خانگی به دلیل داشتن طراحی مناسب برای محیط‌های مسکونی، به بهبود کیفیت زندگی و ایجاد یک فضای دلپذیر کمک می‌کند. استفاده از فن کوئل ایتالیایی در محیط‌های مسکونی و تجاری، به دلیل کیفیت بالا و طراحی زیبا، می‌تواند به بهبود دکوراسیون داخلی و افزایش کارایی سیستم تهویه مطبوع کمک کند.
فن کویل‌های صنعتی با قدرت بالا و دوام طولانی، برای محیط‌های صنعتی و کارخانه‌ها طراحی شده‌اند. این نوع فن کویل‌ها توانایی تهویه محیط‌های بزرگ و پر ترافیک را دارند. فن کویل صنعتی به دلیل مقاومت بالا در برابر شرایط سخت محیطی و کارایی بالا، برای استفاده در کارخانه‌ها، کارگاه‌ها و محیط‌های صنعتی مناسب است.
فن کویل‌های گازی از گاز طبیعی به عنوان منبع انرژی استفاده می‌کنند و برای مکان‌هایی که دسترسی به گاز طبیعی دارند، مناسب هستند. این دستگاه‌ها به دلیل کارایی بالا و هزینه کم، مورد توجه قرار گرفته‌اند. فن کویل گازی به دلیل استفاده از گاز طبیعی، به صرفه‌جویی در هزینه‌های انرژی کمک می‌کند و برای محیط‌های مختلفی از جمله منازل، دفاتر و کارخانه‌ها مناسب است.
فن کویل‌های برقی از برق به عنوان منبع انرژی استفاده می‌کنند و برای مکان‌هایی که دسترسی به برق دارند، مناسب هستند. این دستگاه‌ها به دلیل نصب آسان و کارایی بالا، بسیار محبوب هستند. فن کویل برقی به دلیل استفاده از انرژی برق، در محیط‌های مختلفی از جمله منازل، ادارات و محیط‌های تجاری کاربرد دارد و به تأمین سرمایش و گرمایش مطلوب کمک می‌کند. در محیط‌های بزرگ صنعتی، چیلر صنعتی به همراه فن کویل‌های صنعتی، نیاز به تهویه مطبوع قوی و پایدار را تأمین می‌کند و کارایی سیستم را افزایش می‌دهد.
فن کویل‌های دو لوله‌ای دارای دو لوله یکی برای ورود آب سرد یا گرم و دیگری برای خروج آن هستند. این نوع فن کویل‌ها معمولاً در سیستم‌های گرمایش یا سرمایش متمرکز مورد استفاده قرار می‌گیرند. فن کویل دو لوله‌ای به دلیل سادگی در طراحی و نصب، برای محیط‌های مختلفی از جمله منازل، دفاتر و محیط‌های تجاری کوچک مناسب است.
فن کویل‌های چهار لوله‌ای دارای چهار لوله برای ورود و خروج آب سرد و گرم به طور جداگانه هستند. این ویژگی باعث می‌شود که این دستگاه‌ها بتوانند به طور همزمان سرمایش و گرمایش را تأمین کنند. فن کویل چهار لوله‌ای به دلیل توانایی در تأمین همزمان سرمایش و گرمایش، برای محیط‌های مختلفی از جمله هتل‌ها، بیمارستان‌ها و ساختمان‌های اداری بزرگ مناسب است. در ساختمان‌های لوکس و تجاری، استفاده از چیلر ایتالیایی همراه با فن کویل‌های دیواری یا کاستی، به تأمین سرمایش و گرمایش مطلوب و کاهش هزینه‌های انرژی کمک می‌کند.
فن کویل‌ها در انواع و اندازه‌های مختلفی تولید می‌شوند تا بتوانند نیازهای سرمایشی و گرمایشی محیط‌های مختلف را برآورده کنند. ابعاد و اندازه‌های فن کویل بر اساس نوع نصب (مانند زمینی، سقفی، دیواری و کانالی) و ظرفیت سرمایشی و گرمایشی آنها متفاوت است. انتخاب اندازه مناسب فن کویل به عواملی مانند متراژ محیط، ارتفاع سقف، نیازهای حرارتی و ظرفیت دستگاه بستگی دارد. در ادامه، انواع مختلف فن کویل و اندازه‌های رایج آنها را به‌صورت جدولی مقایسه کرده‌ایم تا در انتخاب نوع مناسب برای فضاهای مختلف کمک کنیم.
| نوع فن کویل | ابعاد تقریبی (عرض × ارتفاع × عمق) | ظرفیت سرمایشی (BTU/hr) | محل نصب و ویژگی‌ها |
|---|---|---|---|
| فن کویل زمینی | ۶۰ × ۵۰ × ۲۵ تا ۱۲۰ × ۷۰ × ۳۰ سانتی‌متر | ۲۰۰۰ تا ۱۲۰۰۰ | مناسب برای نصب در کف و استفاده در فضاهای خانگی و اداری کوچک، با دسترسی آسان جهت تعمیر و نگهداری. |
| فن کویل سقفی توکار | ۱۰۰ × ۳۰ × ۴۰ تا ۱۵۰ × ۴۰ × ۵۰ سانتی‌متر | ۳۰۰۰ تا ۱۵۰۰۰ | نصب در سقف کاذب، مناسب برای محیط‌هایی که نیاز به تهویه مخفی دارند. بی‌صدا و با ظاهر مخفی. |
| فن کویل سقفی کاستی | ۶۰ × ۶۰ × ۲۵ تا ۹۰ × ۹۰ × ۳۰ سانتی‌متر | ۴۰۰۰ تا ۱۸۰۰۰ | نصب در سقف و دارای سیستم توزیع هوای ۴ طرفه؛ مناسب برای فضاهای اداری و تجاری که جریان هوای یکنواخت نیاز دارند. |
| فن کویل دیواری | ۸۰ × ۳۰ × ۲۰ تا ۱۲۰ × ۴۰ × ۲۵ سانتی‌متر | ۲۰۰۰ تا ۱۲۰۰۰ | نصب بر روی دیوار، مناسب برای فضاهای کوچک خانگی و اداری. طراحی شبیه به اسپلیت‌های دیواری. |
| فن کویل کانالی | ۱۰۰ × ۵۰ × ۵۰ تا ۲۰۰ × ۷۰ × ۷۰ سانتی‌متر | ۵۰۰۰ تا ۳۰۰۰۰ | مناسب برای فضاهای بزرگ و استفاده از کانال‌کشی جهت توزیع هوا. عمدتاً در محیط‌های تجاری و صنعتی بزرگ استفاده می‌شود. |
فن کویل‌ها از اجزاء مختلفی تشکیل شده‌اند که هر کدام نقش مهمی در عملکرد دستگاه دارند. در ادامه به معرفی اجزاء مختلف فن کویل می‌پردازیم:
فن یا بادبزن، مسئول به گردش درآوردن هوای محیط است. این جزء با کمک موتور الکتریکی کار می‌کند و هوای سرد یا گرم را در فضا پخش می‌کند. فن‌ها معمولاً از جنس پلاستیک یا فلز ساخته می‌شوند و با توجه به نوع و کاربرد فن کویل، در اندازه‌ها و قدرت‌های مختلفی تولید می‌شوند.
کویل حرارتی شامل لوله‌هایی است که آب سرد یا گرم از طریق آنها عبور می‌کند. این لوله‌ها معمولاً از مس یا آلومینیوم ساخته می‌شوند و باعث انتقال حرارت به هوای عبوری می‌شوند. کویل‌های حرارتی نقش مهمی در عملکرد فن کویل دارند و با توجه به نوع کاربرد، در اندازه‌ها و ظرفیت‌های مختلفی تولید می‌شوند. در ساختمان‌های مسکونی و تجاری، استفاده از فن کویل‌ها در کنار چیلر ایرانی می‌تواند باعث کاهش هزینه‌های انرژی شود و سرمایش و گرمایش مطلوبی را فراهم کند.
فیلتر وظیفه تصفیه هوای ورودی به فن کویل را بر عهده دارد و ذرات گرد و غبار را از هوا جدا می‌کند. فیلترها معمولاً قابل شستشو و تعویض هستند و نقش مهمی در بهبود کیفیت هوای ورودی به فن کویل دارند. استفاده از فیلترهای با کیفیت و تعویض منظم آنها، به افزایش عمر مفید فن کویل و بهبود کارایی آن کمک می‌کند.
الکتروموتور مسئول به حرکت درآوردن فن است و با برق کار می‌کند. این جزء از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و باید دارای کیفیت بالا باشد. الکتروموتورها در انواع مختلفی تولید می‌شوند و با توجه به نوع فن کویل، در قدرت‌ها و اندازه‌های مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
ترموستات یا کنترلرهای دیگر مسئول تنظیم دما و کنترل عملکرد فن کویل هستند. این دستگاه‌ها به کاربران اجازه می‌دهند دمای مطلوب خود را تنظیم کنند. استفاده از ترموستات‌های دقیق و با کیفیت، به بهبود کارایی فن کویل و تأمین دمای مطلوب در محیط کمک می‌کند.
شیر هواگیری وظیفه خروج هوا از سیستم را بر عهده دارد و می‌تواند به صورت دستی یا اتوماتیک عمل کند. این جزء برای افزایش کارایی و جلوگیری از وجود هوا در سیستم اهمیت دارد. استفاده از شیرهای هواگیری با کیفیت، به بهبود عملکرد فن کویل و افزایش عمر مفید آن کمک می‌کند.
پلنیوم باکس محفظه‌ای است که هوا از طریق آن به فن کویل وارد می‌شود. این جزء به توزیع یکنواخت هوا کمک می‌کند و باعث بهبود عملکرد فن کویل می‌شود. استفاده از پلنیوم باکس با کیفیت، به بهبود جریان هوا و افزایش کارایی فن کویل کمک می‌کند. در محیط‌های صنعتی و کارخانه‌ها، استفاده از چیلر شل اند تیوب به همراه فن کویل‌های صنعتی، نیاز به تهویه مطبوع قوی و پایدار را تأمین می‌کند و کارایی سیستم را افزایش می‌دهد.
برای بهبود عملکرد و کنترل دقیق‌تر فن کویل‌ها، از تجهیزات جانبی مختلفی استفاده می‌شود. برخی از این تجهیزات عبارتند از:
ترموستات اتاقی به کاربران اجازه می‌دهد دمای اتاق را به صورت دقیق تنظیم کنند. این دستگاه با کنترل عملکرد فن کویل، دمای مطلوب را حفظ می‌کند. استفاده از ترموستات‌های دقیق و با کیفیت، به بهبود کارایی فن کویل و تأمین دمای مطلوب در محیط کمک می‌کند.
شیر تعدیل برای تنظیم جریان آب در سیستم‌های گرمایش و سرمایش استفاده می‌شود. این شیرها به توزیع یکنواخت آب در سراسر سیستم کمک می‌کنند. استفاده از شیرهای تعدیل با کیفیت، به بهبود عملکرد سیستم‌های گرمایش و سرمایش و افزایش کارایی آنها کمک می‌کند.
شیر سه راهۀ برقی برای کنترل جریان آب در سیستم‌های فن کویل استفاده می‌شود. این شیرها به کاربران اجازه می‌دهند جریان آب را به صورت دقیق تنظیم کنند و عملکرد بهینه‌ای داشته باشند. استفاده از شیرهای سه راهۀ برقی با کیفیت، به بهبود کارایی فن کویل و تأمین دمای مطلوب در محیط کمک می‌کند.
در این مقاله به بررسی انواع فن کویل و اجزاء مختلف آنها پرداختیم. فن کویل‌ها به دلیل کارایی بالا و تنوع در انواع مختلف، در بسیاری از ساختمان‌ها و محیط‌های صنعتی کاربرد دارند. انتخاب فن کویل مناسب برای هر محیط، بستگی به نیازها و شرایط آن فضا دارد. همچنین، استفاده از تجهیزات جانبی مناسب و نگهداری صحیح، به افزایش عمر مفید و کارایی فن کویل‌ها کمک می‌کند.
فن کویل دستگاهی است که با استفاده از یک فن و یک کویل، هوای محیط را به گردش در می‌آورد و دما را تنظیم می‌کند.
انواع فن کویل شامل فن کویل زمینی، سقفی زمینی، دیواری، کاستی، سقفی، ایستاده، خانگی، صنعتی، گازی، برقی، دو لوله‌ای و چهار لوله‌ای می‌شوند.
اجزاء اصلی فن کویل شامل فن، کویل حرارتی، فیلتر، الکتروموتور، ترموستات، شیر هوا گیری و پلنیوم باکس هستند.
تجهیزات جانبی فن کویل شامل ترموستات اتاقی، شیر تعدیل و شیر سه راهۀ برقی می‌شوند.
